Prof. Małgorzata Gersdorf, Pierwsza Prezes Sądu Najwyższego, zabiera głos. – Bez władzy sądowniczej nie ma ochrony podstawowych praw i wolności obywatelskich, na prawnikach spoczywa obowiązek ratowania demokratycznego państwa prawnego – mówiła podczas otwarcia konferencji sędziów w Katowicach. Sędziowie spotkali się na Uniwersytecie Śląskim, aby debatować nad możliwością badania konstytucyjności przepisów przez polskie sądy po sparaliżowaniu Trybunału Konstytucyjnego.
Decyzja o organizacji konferencji zapadła jeszcze przez atakiem PiS na prof. Gersdorf. Środowiska prawnicze chcą wypracować stanowisko zachowania, orzekania i oceny aktów prawnych zgodnych z konstytucją, nawet gdy rząd nie publikuje orzeczeń Trybunału. Według prawa, dopiero publikacja w dzienniku ustaw sprawia, że orzeczenie TK wchodzi w życie. Premier Beata Szydło już kilka razy odmówiła publikacji wyroków, kiedy jeszcze prezesem TK był prof. Andrzej Rzepliński.
Po pierwsze: konstytucja
– Bez władzy sądowniczej nie ma ochrony podstawowych praw i wolności obywatelskich, na prawnikach spoczywa obowiązek ratowania demokratycznego państwa prawnego – stwierdziła podczas otwarcia prezes Sądu Najwyższego. Prof. Gersdorf mówiła, że to konstytucja jest źródłem podstawowych wolności obywatelskich, a żadne demokratyczne państwo prawne nie może funkcjonować bez kontroli konstytucyjnej.
Odniosła się też do wyższości konstytucji nad ustawami. – Żaden sędzia nie powinien i nie może dawać pierwszeństwa ustawie przed niedającymi się z nią pogodzić rozwiązaniami konstytucyjnymi i międzynarodowymi. Sąd może odmówić zastosowania ustawy czy aktu podustawowego właśnie w razie niezgodności ze standardami międzynarodowymi – mówiła prof. Gersdorf.
Niepokorna prezes SN
Małgorzata Gersdorf ostatnio ostro krytykowała działania PiS i rządu, m.in. broniła Trybunału Konstytucyjnego i sprzeciwiała się planowanym przez ministra Zbigniewa Ziobrę zmianom w KRS. Mimo że jest prezesem SN od 2014 r., w środę PiS zaatakowało ją, wnioskując do TK o zbadanie przepisów, na podstawie których została wybrana. – Spotykamy się w czasie nadzwyczajnym, kiedy atakuje się sądy – mówiła prof. Gersdorf.
Podczas konferencji dostała owację na stojąco i słowa wsparcia od swojej grupy zawodowej. Z sali słychać było okrzyki: “Może pani na nas liczyć”. – Nad tym wnioskiem nie można przejść do porządku dziennego. Nie można udawać, że nie wiadomo, o co chodzi. Chodzi o destabilizowanie sytuacji wokół SN, podważenie niezależności tego sądu i całego sądownictwa powszechnego w Polsce – mówił prezes Naczelnej Rady Adwokackiej Jacek Trela.
– Rozpoczyna się czas próby dla sędziów, (…) siła państwa prawa wynika w ogromnym stopniu z naszej determinacji w obronie państwa prawa – mówił Marek Safjan, były prezes TK, obecnie sędzia Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej.
Zdjęcie główne: Konferencja sadownictwa, autor Ryszard Balicki, Twitter
